“Een kerk die niet dient, dient tot niets”, het zijn woorden van de afgezette bisschop Jacques Gaillot, die mij erg dierbaar zijn en de kern raken van het Evangelie van vandaag. Bisschop Gaillot werd in 1995 als bisschop van Evreux, van de ene op de andere dag door paus Johannes Paulus II afgezet omdat hij openlijke kritiek uitte op het kerkelijk standpunt inzake celibaat, anticonceptie en homoseksualiteit. Ik herinner mij het nog als de dag van gisteren, er ging een schok door de kerk. Gaillot was een bisschop die veel te vinden was buiten eht bisschoppelijk paleis, een bisschop die zich het lot aantrok van dak- en thuislozen, vluchtelingen, van mensen die buiten de kerk en het ontvangen van de sacramenten werden gesloten vanwege hun geaardheid of omdat zij gescheiden waren. Een bisschop van het volk, die zich hun lot aantrok en niet als rechter vanuit zijn bisschopszetel het volk terecht wees. Een man uit één stuk, die werk maakte van het Evangelie als een bevrijdende, blijde boodschap. Lang kon dat niet goed gaan, hij werd na Rome ontboden en hoorde op de dag na zijn aankomst hoorde hij dat zijn bisschopszetel vacant was, waarmee hij feitelijk was afgezet, zonder dat hij zich kon verweren. Hij werd benoemd tot bisschop van Parthenia, een verloren gegaan bisdom in de woestijn van Algerije. Een bisschop die vleugellam werd gemaakt omdat hij het Evangelie in praktijk bracht. Maar desondanks bleef hij bij velen geliefd en is zijn naam en zijn dienstbaar pastoraat nog springlevend. Zes jaar geleden werd hij door paus Franciscus, die ook de deuren van de kerk probeert te openen, uitgenodigd naar Rome. Hij nam hem weer aan in genade. Ze spraken heel open met elkaar over de heikele punten in de leer en het pastoraat van de kerk. Na afloop verklaarde Gaillot dat de paus hem verzekerd had dat Gods Zegen voor iedereen was, ook voor de gescheidenen en homoseksuelen. Hij verklaarde verliefd te zijn op deze paus. Zo vergaat het een bisschop die schreeuwt om een nieuwe kerk en zich daar met hart en ziel aan geeft.

Zien we datzelfde ook niet bij Jezus van Nazareth? Na zijn voorbereiding en verzoeking in de woestijn, gaat hij niet naar het religieus centrum Jeruzalem om als religieus leider het volk te onderdrukken en naar zijn hand te zetten met allerlei strenge regels en wetten. Nee, hij verlaat de woestijn om naar Galilea te gaan, naar het gewone volk, om tussen de mensen het Evangelie van bevrijding en verlossing te verkondigen. Niet op audiëntie bij de religieuze leiders, die het allemaal wel weten, maar op zoek naar mensen die uitgestoten werden en zich verloren voelden. Dat was het hart van zijn zending. Lucas verwoordt het zo treffend: De Geest des Heren heeft mij gezalfd en gezonden om de Blijde Boodschap te brengen, gevangenen hun vrijlaten bekend te maken, verdrukten te laten gaan in vrijheid, en om een genadejaar van de Heer af te kondigen. Met als klap op de vuurpijl: Het Schriftwoord dat u zojuist hebt gehoord, is thans in vervulling gegaan. Gods Woord is er niet alleen om plechtig te worden uitgesproken, om bewaard te worden in boeken met gouden randen, maar om werkelijkheid te laten worden in het leven van alledag. Gods Woord is een werkwoord dat in ons allen zijn uitwerking moet hebben, in ons doen en laten, in onze omgang met elkaar, in ons respect voor de veelkleurigheid en veelvormigheid van onze schepping, waarbij niemand mag worden uitgesloten. Jezus heeft vandaag in de synagoge in Nazareth de toon gezet. Dit is Zijn levensweg, een weg die waarheid verkondigt en waar maakt, een leven dat door God is geïnspireerd en geleid wordt.

Bisschop Gaillot heeft dat als geen ander begrepen en leidde zijn leven, zijn roeping in datzelfde spoor om mensen die gevangen zitten in systemen, voorschriften en wetten, door

mensen uitgevaardigd, te bevrijden en hun respect en waardigheid terug te geven. Het zou de Kerk sieren dat zij, in plaats van hun macht en eigen gelijk te verdedigen, geïnspireerd door de Heilige Geest, dienstbaar zou zijn aan het volk Gods dat snakt naar verlossing en bevrijding. Het is een roeping van ieder van ons, elk kunnen wij ons daarvoor inzetten met onze eigen talenten en gaven, want vanuit onze verscheidenheid en functies vormen wij samen het ene Lichaam van Christus. Dan wordt Gods Woord ook vlees en bloed in onszelf.

Want een kerk die dient, dient tot niets!

Amen.

Tilligte/Noord Deurningen, 22/23 januari 2022,

Pastor Jan Kerkhof Jonkman