Wat doe je als je dochter overstuur thuiskomt met het verhaal dat ze door haar leiding gevende is aangerand? Heb je dan niet de neiging om er meteen op af te gaan en er mee af te rekenen?
Wat doe je als bestuur wanneer een leerkracht na een periode in therapie te zijn geweest na het misbruik van een leerling, en solliciteert naar die vacature op jouw school die zo moeilijk op te vullen is? Wijs je hem meteen af, of….
Wat die je als moeder wanneer je zoon, die ernstig verslaafd is en zijn leven niet op orde heeft, voor de zoveelste keer bij je aanklopt en om geld vraagt?
Hoe kijk je naar het gezin waarvan de vader in de Tweede Wereldoorlog een foute keuze heeft gemaakt, waar hij achteraf ook nog spijt van heeft. Blijf je naar zijn vrouw en kinderen met een afkeurende blik kijken, waardoor ze voor hun leven gebrandmerkt blijven?
Of die dictator of agressor die uit is op macht en zomaar een buurland binnenvalt, met geweld plat bombardeert en de vluchtende inwoners op de hielen zit met raketten?
Krijgen ze nog een tweede kans? Of straffen we ze af voor hun hele leven?
Lieve mensen,
Soms hebben we moeite, ook ik zelf, om compassie te hebben met de misdadiger, de agressor, degene die het misbruik heeft gepleegd, of zelfs iemand heeft vermoord. Van binnen gaat dan je bloed kolken, emoties lopen op bij het zien van zoveel onrecht, u ziet de hele dag verschrikkelijke beelden uit Oekraïne, van kapot geschoten woonhuizen, gewonden weerloos op straat liggen, ouden van dagen die vluchten, baby ’s die geboren worden in schuilkelders, je moet je beheersen om niet zelf naar een wapen te grijpen en de situatie nog erger te maken.
En juist dat beheersen, om de situatie van beide kanten te kunnen bezien en invoelen, komt aan de orde in het Evangelie van vandaag. Zoals een gevangenispastor eens tegen me zei:
“ Een gevangene, een veroordeelde is meer dan zijn misdaad ”. Daar wil Jezus vandaag ook met ons naar toe, om niet meteen iemand voor zijn hele leven te veroordelen. Geef hem/haar nog een tweede kans.
De oude vijgenboom staat symbool voor een mens die er niets van bakt in zijn leven, iemand die zich niets aantrekt van Gods geboden en zo geen goede vruchten voortbrengt, zoals liefde, vrede, gerechtigheid en solidariteit. Een mens die de vruchtbare bodem van het leven alleen maar uitput, zonder er zelf een positieve bijdrage aan te leveren. In zo ’n situatie heb je snel als eigenaar om korte metten te maken, iemand uit de weg te ruimen of uit te sluiten van de samenleving. Het is ook heel menselijk en in onze ogen wellicht gerechtvaardigd om zo te handelen, zodat die mens geen bedreiging meer is, geen kwaad meer kan doen. Hak hem maar om, dan zijn we er van af!
Maar dan komt de wijngaardenier, die de rol van God vervult in dit verhaal, naar voren. Opmerkelijk genoeg neemt hij het op voor de misdadiger, de veroordeelde, de verslaafde die het leven voor hem zelf en van zijn moeder bederft. God laat niet meteen de moordenaar, de dader van het misbruik vallen, maar onderneemt een uiterste poging om de boom, de dader tot inzicht te laten komen en geeft hem/haar een tweede kans om van het verkeerde pad af te komen om wel goede vruchten van het leven voort te brengen. Want wie weet hoe deze mens gekomen is tot een slechte daad, wellicht zijn er oorzaken en ervaringen vanuit het verleden of voeding dat hij/zij zo geworden is, zo afgegleden is. Ook al is de straf, dwangverpleging met TBS, die de rechter oplegt in onze ogen gerechtvaardigd, God kijkt nog iets verder en blijkt ruimhartiger te zijn dan voor ons mogelijk is. Hij geeft ons een tweede kans, wanneer we die niet gebruiken, kunnen we alsnog de onvruchtbare boom omhakken. God lijkt wel een soort reddingswerker die de mensen die zichzelf onder het puin hebben bedolven, hen zorgvuldig opzoekt om ze een nieuwe kans op leven te geven. Een tweede kans? Ook voor Poetin als hij zijn leven omkeert? Hoe onbegrijpelijk en onrechtvaardig wij het ook zouden vinden, God is oneindig barmhartig!.
Lieve mensen,
Hoe zit het met ons? Hoeveel dorre, onvruchtbare bomen staan er in de tuin van onze ziel? Hoeveel mensen hebben wij afgeschreven? Hoeveel mensen krijgen bij ons die tweede kans? Kunnen wij daarvoor het geduld nog opbrengen?
Hakken met een botte bijl maakt veel kapot. Maar wie geduld heeft, ziet soms onverwacht goede vruchten groeien, misschien niet meteen, misschien volgend jaar…. Amen.
Ootmarsum, 20 maart 2022,
Pastor Jan Kerkhof Jonkman