Vandaag vieren we Driekoningen, een feestdag waarin wordt gevierd dat het Christuskind werd geopenbaard aan de wereld buiten Israël, d.w.z. aan mensen buiten het Joodse volk. Epifanie, zo wordt het ook wel genoemd, van oudsher een moment waarop de godheid aan het volk verschijnt. De orthodoxe kerken vieren vandaag het kerstfeest, omdat het Kind van Bethlehem pas sinds deze dag bekend werd aan de wereld.
Het verhaal spreekt over drie wijze mannen, misschien waren het wel sterrenkundigen, die een bijzondere ster op het spoor kwamen die een bijzonder licht uitstraalde en hen in beweging zette achter het geheim van die ster te komen. Drie mannen, drie koningen die de vertegenwoordigers symboliseren van de toen bekende drie werelddelen: Afrika, Azië en Europa. Opvallend is dat juist mensen van buiten die ster hebben gezien die hen naar de Messias brengt. Via de Hogepriesters en Schriftgeleerden wordt hun de weg naar Bethlehem gewezen. Zelf gaan ze niet mee, zouden ze het niet vertrouwen? Staan zij er wel voor open? Zouden zij twijfelen of uit zulke eenvoudige mensen wel de langverwachte Messias geboren kon worden? Die moest toch wel voortkomen uit koninklijke bloede of de hoogste religieuze kringen? De heidense wetenschappers hebben blijkbaar wel in de gaten dat er iets bijzonders aan de hand is, zij herkennen in het pasgeboren zoontje van een eenvoudig meisje wel de Messias.
Waarom zij wel? Zoals zo vaak mensen van buiten af, zij die niet behept zijn met allerlei vooroordelen over kerk en geloof, juist oog hebben voor de kern van het geloof. Het zijn drie mensen van buiten die niet besmet zijn met het religieuze virus, die naarstig op zo ek zijn naar iets of iemand die hun leven weer zinvol maakt en hen weer langs goede wegen in het leven leidt. Nee, Herodes, heeft er zelf geen belang bij, goede wegen zouden hem belemmeren in zijn macht en machtsmisbruik, dan zou hij wel eens geconfronteerd kunnen worden met zijn wreedaardig beleid en daar heeft hij geen zin in. Hetzelfde denken de Hogepriesters en Schriftgeleerden, ook zij willen geen verandering in hun comfortabel leven. Nee zij vinden zichzelf erg belangrijk en wensen geen rekening te houden met anderen. Ook wanneer de latere Jezus gehoor vindt bij het volk, hen wijst op religieuze misstanden, wanneer Hij aandacht heeft voor armen, zieken, blinden, melaatsen en zoveel anderen die door de samenleving worden buitengesloten, geven de religieuze leiders geen krimp.
Zien we in onze dagen niet hetzelfde gebeuren, regeringen, dictators, machthebbers, die geen verandering willen, niet willen wijken wanneer de misstanden van hun beleid aan het licht komt, zelfs leugens goedpraten omdat hun geheugen of herinnering op dat moment niet helder of juist was, geen functie elders accepteren wanneer dat nieuwe kansen zou geven voor het land. Zien we niet de macht van grote bedrijven die geen belasting betalen, die op allerlei manieren proberen om onder de aardbevingsschade of kanaalschade uit te komen, zien we datzelfde niet bij de NAM die niet wil stoppen met het injecteren van vervuild en schadelijk afvalwater in Twentse bodem en een minister die in plaats van de NAM wijst op hun verantwoordelijkheid zich verschuilt achter regeltjes en zogenaamde rechten?
Zijn zij wel op zoek naar verandering, zodanig dat zij rechte en betrouwbare wegen gaan met hun bedrijf en zich inzetten voor het volk en het milieu?
Hoe zit het met ons zelf na Kerstmis. Heeft het kind ook iets in ons losgemaakt om los te komen uit onze comfortabele bubbel? Willen ook wij ons laten raken door het Kind van Bethlehem, dat ons net als de Wijzen uit het Oosten, de ogen heeft geopend voor de werkelijkheid buiten onszelf, om ons te doen omkeren van de heilloze weg van macht, egoïsme, bezit en welvaart voor een kleine groep rijken op aarde? Om ons om te keren tot mensen van liefde, vrede en gerechtigheid, zoals het Kind in de stal ons voorleefde?
Zijn wij wel in voor verandering in de politiek, de verhoudingen in de wereld, voor een andere leefwijze na de coronapandemie, voor een meer zinvol leven? Je vraagt het je wel af wanneer mensen zich massaal laten boosteren in het buitenland om toch maar op die wintersportvakantie te kunnen gaan, met het gevaar dat je juist anderen besmet. Want daar heb ik als hardwerkende Nederlander toch recht op? Wanneer je al die honderden mensen de grens over ziet gaan naar Antwerpen om te winkelen en lekker te eten in de restaurants, zonder maar enig besef te hebben van de verantwoordelijkheid voor je medemens, dan vraag je je werkelijk af of zij hun egoïstische levensstijl wel willen veranderen en zich willen inzetten voor een zinvol leven en rechtvaardige verhoudingen in de samenleving.
Lieve mensen, het nieuwe jaar is pas begonnen. We krijgen de kans om als mens uit te groeien tot goede mensen. De vraag is: gaan we ons verlossen van onze mindere kanten ?
Gaan we onze goede voornemens uitvoeren? Gaan we ons leven op een zinvolle manier invullen dat tegelijk ten goede komt aan onze medemens, het klimaat en het milieu? Of gaan we na de lockdown weer verder op oude voet in hetzelfde patroon!
Het zou goed zijn om 2022 een kantelpunt te laten zijn in ons leven, samenleving en kerk. Net als de Driekoningen op een andere weg verder! Amen.
Lattrop/Gerardus Majella, 2 januari 2022,
Pastor Jan Kerkhof Jonkman