Met Maria Lichtmis wordt ons het verhaal vertelt waarin Maria na de geboorte van Jezus, voor het eerst een voet over de drempel van de Tempel zet. Het is de afsluiting van de geboorteperiode, waarop de moeder weer voor het eerst naar buiten treedt en volgens Joods gebruik gezuiverd werd na de bevalling, een voorwaarde in die cultuur, omdat er bloed was gevloeid en dat was in de hun ogen onrein. Daarna mocht de vrouw weer deelnemen aan het openbaar leven.
Nog niet zo heel lang geleden, in mijn kindertijd, was dat gebruik ook bij ons bekend, dat de moeder na de geboorte van een kind de kerkgang moest doen. Ik zie het nog voor ogen wanneer wij de doordeweekse Schoolmis bijwoonden en er plotseling een jonge moeder met een kapelaan door de zijgang liep, terwijl zij zijn priesterstola vasthield, op weg van het portaal via de biechtstoel naar de sacristie. Een ervaring die vele vrouwen nare herinneringen bezorgden, want waarop moesten zij gezuiverd worden, want zij hadden een prachtig verlossingswerk verricht, n.l. de geboorte van nieuw en beloftevol leven. Na de kerkgang mocht zij zich weer begeven in het openbaar leven, de mis bijwonen en ter communie gaan. Zo vertelde mij eens iemand dat haar moeder de deur geweigerd werd bij het bezoek aan een zieke buurvrouw omdat zij nog niet de kerkgang had gedaan.

Het feest van Maria Lichtmis heeft ook oudere wortels. Zo kenden de oude Romeinen het feest voor de godheid Lupercus, de god van de vruchtbaarheid en van de kudde. Ze vierden het met fakkels. Ook de Kelten het lichtfeest om de akkers te zuiveren aleer ze in te zaaien. Paus Gelasius (492-496), afkomstig uit Afrika, ging de strijd aan met het concurrerende Lupercusfeest. Hij heeft deze feesten een ander vruchtbaarheidskarakter te geven, ter ere van Maria, en de fakkels vervangen door kaarsen, die verwijzen naar het Licht van Christus, het Kind dat nieuw licht bracht in een duistere wereld.
Paus Johannes Paulus II heeft dit feest later het karakter gegeven van een aan God toegewijd leven, een leven waarin Jezus ons is voorgegaan. Een leven waarvan de oude profetes Hanna, een voorbeeld was. Een leven waarin de geduldige Simeon, ons laat zien dat geduld hebben en wachten niet nutteloos is, want uiteindelijk zal God zijn verlossingswerk voltrekken. Misschien een hint aan de vele ongeduldige mensen in onze tijd, die vandaag iets dromen, dat morgen zijn beslag moet krijgen.
Maria Lichtmis komt in onze tijd dan ook veel meer te staan in het teken van dromen van een nieuw mensenkind dat een goed karakter heeft, vrolijk en hulpvaardig is, een kind dat vrede en geluk brengt, licht brengt in een tijd van duisternis, onzekerheid, onrecht en geweld. Een kind dat een aan God gewijd leven zal gaan. En dan moeten we ons niet meteen voorstellen dat ons kind de wereld verlaat, intreedt in het klooster of gewijd wordt, dat deed Jezus ook niet. Zijn God toegewijd leven vervulde Hij in de wereld. Hij sloot zich niet op in de Tempel, integendeel, Hij trok de wereld in, Hij leefde tussen de mensen, waar Hij Gods verlossingswerk verrichte, door zieken te troosten en te genezen, armen de Blijde Boodschap te verkondigen, de uitgestotenen hun waardigheid terug te geven en weer terug te brengen in de samenleving, door mensen hun zonden te vergeven en weer nieuwe toekomst gaf. Dat draagt en ander karakter dan de absolutie te geven in een donkere biechtstoel.
Een God gewijd leven, dat is je talenten inzetten voor een wereld zoals God die heeft bedoeld, een wereld waarin liefde, solidariteit, waardigheid, medemenselijkheid, gerechtigheid en vrede voorop staat. Licht brengen aan mensen voor wie geen licht en toekomst meer zien. Welke jonge moeder en vader droomt er niet van dat zij zo ’n kind op de wereld zetten. Daarvoor wil je God wel op je blote knieën danken.
Lieve mensen,
Door Jezus is er nieuw Licht in de wereld gekomen, Licht dat ook over ons uitstraalt, Licht dat brandt in de kaarsen hier in de kerk, maar ook hopelijk bij ons thuis. Licht opdat wij niet ronddwalen in duisternis van onwil, tegenslagen, verdriet, ellende. Mogen ook wij onze kinderen en kleinkinderen voorgaan als dragers van het Licht van Gods vrede en liefde. Dan zal ons leven ook vruchtbaar zijn en licht en bevrijding schenken voor de toekomst! Amen.

Ootmarsum, 2 februari 2022,

Pastor Jan Kerkhof Jonkman