Als het gaat over een luisterende kerk en over synodaliteit, klinken regelmatig de hot issues: de kerkelijke seksuele moraal, de wijding van de vrouw, homoseksualiteit. Uit onderzoek door het Nederlands Dagblad en Trouw bleek dat een meerderheid van katholieken er zo hun eigen gedachten op nahoudt. Herman Finkers zingt in Daarboven in de hemel: “’Zoals ‘t hier aan toegaat, strookt niet met de leer!’. ‘Dat klopt’, zegt God, ‘en daarom heerst er hier zo’n fijne sfeer’”. Een cabaretier kan de ernst van de zaken relativeren. Maar als we uitgelachen zijn, blijft de vraag: hoe zit het?
Ten eerste: als we samen op weg zijn is het belangrijk dat we weten wat de meerderheid denkt. De kerk is geen democratie, hoor je soms. Maar als veel mensen hetzelfde denken, zou het kunnen dat de Heilige Geest in veel mensen hetzelfde aanvoelen wekt – dezelfde sensus fidelium.
Ten tweede: de theologie kan helpen om het gesprek verder te brengen dan ‘ik voel dit nu eenmaal zo’ of ‘dit is nu eenmaal de kerkelijke leer’. Er is op universiteiten veel expertise, ook over de hot topics, die niet genoeg gebruikt wordt. Zo wijzen historici op het overweldigende bewijs voor vrouwelijke diakens (of lees bijvoorbeeld Romeinen 16,1). En Bijbelwetenschappers vragen zich af of de teksten die verbonden worden met homoseksualiteit, daar ook echt over gaan.
Ten slotte: de kerkelijke leer is steeds in beweging. De visie op protestanten als ‘broeders en zusters’ is net iets meer dan een halve eeuw oud, bijvoorbeeld. De katholieke traditie staat in een spanningsveld: hoe kan je het goede behouden en tegelijk in dialoog blijven met wat de tijd van ons vraagt? ‘Toets alles en behoud het goede’, zegt de Bijbel. Synodaliteit is een oefening in luisteren naar de Geest, die ons bijstaat en ons verstand verlicht.
Deze bijdragen zijn een samenwerking van De Zalige Zalm en het Nederlands Dagblad.