In de Zaligsprekingen zet Jezus de wereld, ons eigen doen en laten op z’n kop. Degenen die maatschappelijk hoog op de ladder zitten, ziet Hij even niet staan. Degenen die leven aan de onderkant van onze samenleving, degenen waarop wij neerzien, de zwervers, de vluchtelingen, de daklozen, de bijstandsmoeders, steekt hij in de hoogte. Een omgekeerde wereld zouden wij zeggen. God kiest de zwakkeren uit om degenen die sterk zijn, zij die hun mannetje in onze samenleving wel verstaan, voor schut te zetten. Soms zie je op de televisie wel die beelden van diepe armoede, maar zie je desondanks een glimlach op hun gezicht, omdat ze in hun ellende nog kunnen lachen, terwijl wij zeuren over een appel met een plekje, of zeuren over een gele appel en wij een rode willen. Wij, in ons rijke westen moeten ons diep schamen.
Vandaag gaat het om de vraag: wat maakt ons te diepste gelukkig? Gaat het om geld, om bezit, om een baan met aanzien, of zijn hiervoor andere zaken die er toe doen. Zoals je huwelijk, jouw familie, jouw kinderen of kleinkinderen. Of beleef je juist jouw geluk omdat je iets voor een ander kan beteken. Waarin zit het geluk? Jezus wijst ons vandaag de weg die wij kunnen gaan om dat geluk op het spoor te komen. Want in zijn tijd was er ook sprake van een grote kloof tussen arm en rijk, zoals nu. Machthebbers die zichzelf vooral willen verrijken, die hun grondgebied willen uitbreiden door een buurland binnen te vallen, mensen die alsmaar meer willen aan grond en macht, populisten die nepnieuws verkondigen, in een tijd van vele crisissen waarin wij ons momenteel bevinden. Jezus bemoedigt zijn leerlingen op weg naar Jerusalem, op weg naar de Godsstad Jerusalem, de stad van vrede, met deze Zaligsprekingen. Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het rijk der hemelen, zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden, Zalig de zachtmoedigen want zij zullen het land bezitten, zalig zij die vrede brengen want zij zullen kinderen van God genoemd worden. Blaas maar niet te hoog van de toren, doe maar gewoon, ook in de dingen die het leven van je vraagt.
En gelukkig zijn er nog mensen die niet vanaf de zijlijn blijven toekijken, maar die daadwerkelijk de handen uit de mouwen steken. Mensen die zieken bezoeken in verpleeg- en verzorgingshuizen, mensen die omzien naar hun buurvrouw of buurman, mensen die zich inzetten voor een betere samenleving, die vluchtelingen opvangen, hen taalles en begeleiding geven. Zij geven kleur aan het leven, maken het leven leefbaar. Zij zijn het die in alle bescheidenheid doen wat ze doen, en voor anderen de ogen openen. Zij zijn het die de wereld redden omdat ze de droom van God blijven dromen. Ze doen dit op de plek waar zij staan en met de mogelijkheden die hen zijn gegeven. Juist deze hele gewone mensen worden door Jezus geroemd.
Zo zijn er gelukkig nog velen in onze samenleving, al of door God geïnspireerd die zich inzetten voor een betere wereld, ook al voelen ze heel goed dat het een druppel is op een gloeiende plaat. Gelukkig zijn er mensen die beseffen dat doorleven zoals wij gewend waren, niet langer verantwoord is. De mooie wereld gaat eraan kapot. Gelukkig zijn er jonge mensen die zich de problemen rond het klimaat aantrekken en kiezen voor verandering. Minder vlees eten, minder vliegvakanties, meer reizen met de trein, meer zorg voor de natuur en het milieu.
Laten we in een kort moment van stilte nadenken over hoe wij in het leven staan, waar voor ons de sleutel op weg naar het geluk ligt. Wat voor ons geluk is. Voor mij is geluk: zien hoe onze gehandicapte zoon geniet van het leven, zijn humor, de uitstraling van hem, hoe hij zijn leven vol beperkingen zinvol invult. En de geboorte van onze kleinkinderen, waar we ieder maandag, dus morgen, weer oppassen. Een wonder van onze schepping die doorgaat.
Wat een geluk wanneer je met heel je wezen verlangt dat alles terecht komt, want je zult het overvloedig zien gebeuren. Amen.
De Lutte, 29 januari 2023,
Pastor Jan kerkhof Jonkman