In onze schooltijd komen er in mijn herinnering twee soorten leraren naar boven wanneer je tijdens de les over de schreef was gegaan en je excuses moest aanbieden. De ene aanvaardde dat, soms gepaard gaande met een vermaning of een straf, die je duidelijk liet voelen dat je dom en een sufferd was die nog veel moest leren. Hij voelde zich de meerdere en gaf je het gevoel dat je nog veel moest leren. Hij gaf je het gevoel dat hij het was die je vergeving schonk. Een andere leraar was hij die jouw excuses aanvaardde met een knipoog, hij liet je voelen dat hij ook ooit jong was geweest. Daarmee werd hij een soort bondgenoot van je en je zorgde er wel voor dat je een volgende keer niet zat te donderjagen.
Vergeving: dat staat vandaag op de vijfde zondag in deze bezinningstijd van Veertigdagen centraal in het Evangelie. Een vrouw die wordt betrapt op het vreemdgaan met een andere man. Ja, wat doen we als onze eigen man of vrouw vreemd gaat? Krijgt ze van ons dan nog een nieuwe kans? Of wijzen we hem of haar de deur, zoals ik onlangs van dichtbij nog heb gehoord. Nee het is geen gemakkelijke beslissing om iemand te vergeven, zeker wanneer het je zelf heeft gekwetst, pijn heeft gedaan en je vertrouwen in hem of haar ernstig is beschadigd. Ja, dan weten we het meestal wel en hebben we ons oordeel snel klaar. Net als de Farizeeën, die wel weten welke straf de overspelige vrouw heeft verdiend. Nee, niks kijken naar de onderliggende oorzaak, nee ze staan al met de stenen klaar om ze te stenigen. Alleen dagen ze Jezus uit om hun daad te rechtvaardigen.
Maar is het wel aan ons om een ander te veroordelen? Zijn wij wel in staat om de kwestie goed te beoordelen? Kennen we de achtergronden voldoende, hoe die vrouw of man tot zo’n daad komt? En wie zijn wij om een oordeel te vellen? Zijn wij zelf dan volmaakt? Jezus roept de Farizeeën tot de orde: “Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen!” En dan dropen ze allemaal af en blijft Jezus alleen over met de zondige vrouwen zien we Gods eindeloze barmhartigheid tegenover menselijke zonde. God wil de mens niet beoordelen en straffen op zijn fouten, maar hoopt op zijn bekering, hoopt de mens inziet dat de weg die hij/zij is ingeslagen heilloos. Inzien dat je verkeerd bezig bent en een andere levensweg inslaan, is voldoende om iemand een nieuwe kans te geven.
Laten we beseffen dat niemand van ons een blanco strafblad heeft bij God. Allemaal kennen we karaktertrekken bij ons waar we niet zo trots op zijn. Iemand die dat zelf besefte was o.a. paus Johannes de XXIII. Toen hij nog bisschop van Venetië was, kreeg hij berichten over een priester in zijn bisdom die aan de drank was. Bisschop Roncallie ( zo heette hij toen) ging bij hem op bezoek, knielde voor hem neer, en zei: “Ik zou graag bij jou willen biechten”. In plaats van de priester de les te lezen, hem verplichten tot een ontwenningskuur en therapie, hem te laten voelen dat hij stom bezig was, knielde de bisschop voor hem neer en zei: “Bij jou wil ik biechten”. Wat hij gebiecht heeft weten we niet, wel liet hij zo duidelijk aan die broeder in het ambt merken: ik heb ook zwakke kanten; ik ben ook niet zonder zonde. En dan wordt je bondgenoten, dan wordt je broeders en laat je het oordeel aan God over.
God is een God van genade, zo leert Jezus ons in het Evangelie.

Vergeven is dan ook een dilemma waar we in ons dagelijks leven mee worstelen, in onze relatie, in onze omgang en ervaringen met anderen. Vergeven ook aan je vijand! We kunnen onze vijand niet vergeven, horen we Oekraïners dagelijks op de t.v. zeggen, wanneer ze in de puinhopen staan van hun stad, hun wijk, hun land. Wij kunnen het ons moeilijk voorstellen dat we president Poetin nog kunnen vergeven na alle misdaden die hij in onze ogen een onschuldig buurvolk heeft aangedaan en nog dagelijks aandoet. Laten we blij zijn dat wij daar geen oordeel over hoeven te vellen. De misdaad kunnen we niet terug draaien, wel kunnen we met God hopen dat hij zich bekeert. Dan treft hij ook een Barmhartige tegenover zich. Iemand die als geen ander beseft dat een misdadiger meer is dan zijn misdaad alleen!

Amen.

Beuningen, 3 april 2022,

Pastor Jan Kerkhof Jonkman