Een jaar geleden begon de vreselijke invasie van de Russische troepen in Oekraïne. Sindsdien is er veel verwoest, zijn mensen gevlucht, meegenomen door Russische soldaten, kinderen ontvoerd en ondergebracht in Russische kampen. Een oorlog die wij voelen in Europa en de hele wereld. Wanneer zullen de wapens zwijgen, vraagt menigeen zich af, duurt het nog jaren aleer deze volkeren opnieuw vreedzaam met elkaar zullen omgaan en het vijandig denken tegenover elkaar weer afneemt?
Niet moorden!
Nee, je zult niet moorden, zegt de Bijbel. En Jezus herhaalt het nog weer eens in zijn Bergrede. Doet het ons niks, maakt het ons niet onverschillig wanneer een mens wordt gedood? Zou er in de geschiedenis van de mensheid ooit wel een dag hebben bestaan waarop er geen oorlog is geweest, er geen moorden zouden zijn gepleegd? Kaïn en Abel komen al voor in het boek Genesis, het verhaal over de vijandschap tussen twee broers. En na hen zijn er talloze verhalen over oorlogen tussen volkeren, vanaf de oudheid tot op de dag van vandaag. Het lijkt alsof het getrappel van paarden en het gekletter van wapens maar niet ophoudt. Had de mens al niet bij het begin de boodschap moeten horen van de Bergrede en deze proberen waar te maken in het leven van alledag? “Je zult niet moorden”, zegt Jezus, Je zult geen haat dragen. Je zult geen kwaad met kwaad vergelden, je zult je vijanden liefhebben. Het zijn levenshoudingen die Jezus zelf ons heeft voorgeleefd.
Zie je jouw medemens als vriend of vijand?
Zou Jezus hier doelen op de grote wereldpolitiek, of heeft Hij hierbij het verschil in religies of van mensen van verschillende gedachten, verschillende levenswijzen in het dagelijks leven voor ogen? De ander, jouw medemens kan een medestander of juist een tegenstander zijn! Ooit zei een jurist het op zijn manier: God schiep elke dag iets, en zag dat het goed was. De zesde dag schiep Hij de mens en zag dat het goed was. Maar dan schiep Hij de collega! Toen werd het spannend, want, samenleven is een opgave. Het leven leert ons meteen: niemand kan alles alleen. Weest volmaakt, zoals uw Vader in de hemel volmaakt is. God laat de zon schijnen over goeden en slechten. Neemt geen wraak, want je mag een onrecht niet wreken. Heb liever jouw vijanden lief. Ja, het zal je maar gezegd worden, wanneer je land zwaar wordt aangevallen, wanneer jouw dochter wordt verkracht of zelfs vermoord. Het zal je maar gezegd worden wanneer je in jouw land vervolgd wordt omwille van jouw idealen. Velen zijn in onze geschiedenis deze weg gegaan, hebben moordenaars vergeven, hebben geweldloosheid uitgedragen, hebben een vergevende en verzoenende houding aangenomen. Zou dat juist ons als christenen niet moeten aanspreken?
De houding van overleg kiezen voor geweld?
Ja, dat is niet gemakkelijk wanneer die vijand, die tegenstander jou benadeelt, jou besteelt, jouw verwanten doodt. Denk maar eens aan de slachtoffers van MH-17, de slachtoffers in Oekraïne, de slachtoffers van moord in gezinsverband. Ja, wie kan er vergeven, wie kan weer nieuw leven schenken?
Een dagelijkse groet kan ons misschien op weg helpen. Maar hebben we wel een groet over voor onze broeder of zuster, laat staan voor onze vijand? Gunnen we ons daar de tijd wel voor? Jezus acht het normaal dat zowel zijn volgelingen als andere mensen hun medemensen begroeten. Het is zeldzaam dat in onze dagen mensen mekaar nog groeten. Iemand begroeten is juist erkennen dat een ander mens bestaat en jouw waardering verdient.
Laten wij ons vooral inspireren door Jezus levenshouding. Amen.
Beuningen, De Lutte, 19 april 2023.
Pastor Jan Kerkhof Jonkman