Vandaag heeft Jezus het over zaaien, iets dat ons niet vreemd is, want zaaien doen we allemaal. Ook al zijn we zelf geen boer, toch zaaien we allemaal. We zaaien in onze relatie, op ons werk, in onze onderneming, in alles wat we doen en denken. En de ervaring leert ons dat zaaien mee kan vallen, maar ook tegen kan vallen. Hoe kan het toch, zo vertelde mij eens een moeder, dat mijn ene kind zo ontspoord is in zijn leven. Ik heb ze allemaal met dezelfde liefde op de wereld gezet, ze zijn allemaal in hetzelfde gezin opgegroeid, we hebben ze allemaal dezelfde opvoeding gegeven, maar toch is die ene helemaal ontspoord. Hij heeft geen werk, hij heeft geen thuis, hij is verslaafd, hij zit regelmatig in de gevangenis, ik wordt er zelf ziek van. En toch houd ik van hem, hij is ook mijn eigen zoon. Wellicht is het goede zaad dat de ouders hebben gezaaid in een slechte bodem terecht gekomen, misschien heeft hij verkeerde vrienden ontmoet en is er kennelijk voor hem geen weg terug.
Ja, beste mensen, we moeten geluk hebben, maar soms hebben we ook pech. Dan kunnen we zaaien wat we willen, maar levert het niets op. Het zaad dat we zaaien kan op wegen vallen van onverschilligheid. Het kan terechtkomen op rotsen van ongeluk, van tegenslag, tegenwerking of ruzie. Het kan ook vallen tussen distels van egoïsme, van ieder voor zich, van alleen maar streven naar nog meer bezit en rijkdom. Dat kan leiden tot pijn en verdriet, maar ook tot pijn als we geconfronteerd worden met ziekte of met tegenslag in alles wat we doen. Wat te denken bij jonge mensen die moeten sterven vanwege een ongeneeslijke ziekte. Je hebt ze op de wereld gezet en begeleid met allerlei inspanning en dan is het ineens afgelopen en voorbij. Ja we zaaien er op los, maar weten niet wat er van terecht komt, want er is ook veel onkruid tussen de tarwe. En zelfs God weet het niet altijd goed te onderscheiden, tarwe en onkruid. Daarom zegt Hij: “Laat het maar groeien, later zien we wel de verschillen.”
En laten we eerlijk naar onszelf kijken: ook wij maken allemaal dagen mee waarop de grond wordt platgelopen dat hij geen vrucht meer kan dragen. Dagen waarop alles tegenzit, waarop we tegengewerkt worden, dagen waarop we ons in de steek gelaten voelen. Dagen, ja, waarop we ons zelfs door God verlaten voelen. Maar dat is natuurlijk niet zo, want God verlaat ons nooit.
Alleen het zaad dat in goede aarde valt, kan veelvoudig vrucht voortbrengen, zegt Jezus vandaag. Vruchten van geluk en tevredenheid, vruchten van liefde, vrede en vreugde. Maar dat kan alleen als wij zelf de grond willen zijn waarin Gods Woord gezaaid wordt, en wij naar dat woord willen luisteren. Luisteren naar Gods Woord, ja wat betekent dat wanneer ik hier zoveel lege banken voor mij zie. Er zijn blijkbaar maar weinig mensen die nog ontvankelijk lijken te zijn voor Gods Woord, ja, ik kan het gevoel krijgen dat zij mij niet meer serieus nemen, dat ik door hen word beetgenomen.
Maar al deze lege plekken hier, kunnen ook iets anders betekenen. Het kan de vraag oproepen of we nog wel goed zaaien? En zoeken we wel de juiste plekken om te zaaien? Zou de schuld dat er weinig opkomt ook kunnen liggen aan onszelf….. misschien preekt de kerk te veel en luistert ze te weinig; misschien zaait ze te veel en graaft ze te weinig naar wat er werkelijk omgaat in mensen aan hoop, aan twijfel, aan drift, plezier en onzekerheid.
Ooit zei de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer over dominees wat ook voor de Rooms Katholieke predikanten geldt: “Ze menen altijd iets te moeten geven. Ze vergeten dat luisteren een grotere dienst kan zijn dan praten….
Als gelovigen op hun beurt woorden zaaien, worden ze vaak niet gehoord door hen die denken dat God alleen via hen aan het woord komt. De grond waarin goedwillende gelovigen zaaien, blijkt vaak even hard als het marmer van de vloer van de kerk. Laat dit een goede boodschap zijn voor de kerk, opdat zij leert te luisteren. Als christen wordt van ons gevraagd het zaad van Gods Woord van liefde, vrede en vreugde te laten groeien in ons hart, in heel ons doen en denken. Laten we ons daarvoor blijven inspannen, zodat wij Gods goede vruchten kunnen blijven voortbrengen. Amen.
Noord Deurningen/Lattrop, 15/16 juli 2023, Pastor Jan Kerkhof Jonkman