Lieve mensen, Een paar weken geleden was ik bezoek bij een collega, die lijdt aan een ernstige vorm van artrose, zo erg dat hij zijn prachtige pastorale werk niet meer kan voortzetten. Inmiddels heeft hij een pijnbehandeling ondergaan bij het Roessingh, maar dat betekent dat hij moet leren leven met de pijn, naar zijn lichaam moet luisteren en zich steeds moet afvragen wat hij nog wel kan en wat niet. Een heel vervelden situatie, die je niemand toewenst. Tijdens mijn verzoek vertelde hij dat, dat hij zijn werk had neergelegd en hij sinds die tijd eigenlijk niets meer hoorde van de parochie, zelfs het bisdom zweeg in alle talen. Dan voel je je als zieke dubbel gepakt, er is geen aandacht meer, je telt niet meer mee. Je wordt meteen geïsoleerd en afgedankt. Je voelt je een beetje als de melaatse in het Evangelie van vandaag, iemand die uitgestoten is uit de maatschappij en er niet meer bij hoort.
In coronatijd waren we allen wel een beetje melaats, toen voelde we allemaal wat het betekent om afstand te houden, om handen te wassen, mondkapjes te dragen en zelfs hulpverleners moeste zich helemaal inpakken wanneer ze een corona patiënt verzorgden. We werden geïsoleerd van elkaar, mochten mensen in zieken- en verpleeghuizen niet bezoeken. En er kwam een avondklok. Zo hebben we van maart tot juni onze zoon niet meer mogen bezoeken, hij leefde in quarantaine, en zag alleen maar de zorg. Een heel verdrietige periode, waarin we allen afgesloten waren van het maatschappelijk gebeuren. Het lijkt wel op een situatie zoals wordt beschreven in de Eerste Lezing van vandaag, waarbij een melaatse zich al roepende: “Onrein, onrein”, moet isoleren van de samenleving, een situatie die Jezus als het ware wil doorbreken. Hij wil doorbreken dat een ziekte niets te maken heeft met slecht gedag, of met het gedrag in jouw familie. Het is niet zo dat God straft door jou ziek te maken. Daardoor krijg je niet de ziekte of het ongemak. Maar juist door iemand bij het leven te betrekken kunnen we de isolatie weer opheffen en het genezingsproces weer laten beginnen. Nee, het is niet de schuld van de melaatse dat hij de ziekte draagt, nee het is het levenslot, iets dat jou treft, hoe oneerlijk ook.
In onze tijd horen we ook nog wel eens: waarom moet mij dat overkomen, waarom krijg ik kanker, waarom mag mijn kind niet gelukkig leven, waarom is onze zoon gehandicapt? Allemaal vragen die goed invoelbaar zijn, maar geen antwoord geven. Het gaat erom of je kunt leven met jouw levenslot en er nog het beste van kan maken. En geef God alstublieft niet de schuld van ziekte of handicap, Hij weet als geen ander dat het leven niet perfect is en dat we allemaal risico lopen. Maar heel belangrijk is deze situatie is de houding van Jezus: Hij overschrijdt een regel die tot dan toe heel gebruikelijk was om een melaatse te mijden en aan zijn lot over te laten. Nee, hij gaat op hem af, trekt hem als het ware weer terug in de samenleving en het wonder geschiedt: hij wordt weer genezen. Het is belangrijk om zieken en gehandicapten, mensen die zich melaats voelen, uitgestoten uit het dagelijks leven, om die weer terug te brengen in het leven.
We weten niet of de man echt melaats was, of hij daadwerkelijk leed aan lepra, of een inlandse medicijnman, of dat hij misschien melaats is symbolische betekenis van het woord. Misschien is het een man die zich wat vreemd gedraagt, op een manier waarop je liever geen doen met hem wilt hebben. Misschien is het wel iemand wie je je kinderen liever uit de buurt houdt. Maar hoe het ook is, de man is zich bewust van zijn afwijkende levenswijze, want hij roept naar Jezus: Indien u wilt, kunt u mij rein maken. Met andere woorden: ik ben ziek, ik gedraag me vreemd en u kunt me daarvan genezen. Hij klampt zich vast aan Jezus en dit wordt zijn redding! Allemaal kennen we iets van vlekken van melaatsheid in ons leven. Durven wij dan met onze ratel ook naar Jezus toe te gaan? Durven we te erkennen dat we ziek zijn, dat wij soms ook onrein zijn? Durven wij ons dan ook aan Jezus vast te klampen, Hij die ons kracht en vertrouwen geeft het gewone leven weer op te pakken? Mogen wij vooral Jezus voorbeeld volgen door anderen die weggezet zijn weer in het gewone leven te betrekken. Want we willen er graag allemaal bij horen! Amen.
Tilligte Lattrop, 10/11 februari 2024, Pastor Jan Kerkhof Jonkman